Χόρτα

---

Φυτό της οικογένειας των Συνθέτων. Η καλύτερη εποχή συλλογής του είναι όταν είναι ακόμα μικρός,τότε που οι τρυφεροί βλαστοί του έχουν γαλακτώδη υφή και τα φύλλα του ευχάριστη γεύση. Ο ζοχός είναι πολύ διαδεδομένο φυτό και απαντάται πολύ εύκολα.

Είναι φυτό ποώδες μονοετές και ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδανθών. Έχει εύθραστα οδοντωτά ή σκιστά φύλλα με έντονη μυρωδιά, για αυτό σε ορισμένες περιοχές τα αποκαλούν «μυρώνια».

Είδος σαρκόριζο, διετές που ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδανθών. Από το είδος αυτό προήλθε με την πάροδο του χρόνου, το γνωστό μας καρότο. Σταφυλίνακας είναι το άγριο αρχαιοελληνικό καρότο, με την λευκή ρίζα και το μεθυστικό άρωμα. Οι τρυφεροί βλαστοί του φυτού έχουν έντονη γεύση και μυρωδιά.

Φυτό της οικογένειας των Πλανταγινιδών. Γενικά το πεντάνευρο φυτρώνει σε υγρά μέρη, έχει μεγάλα φύλλα στα οποία εξέχουν πέντε νεύρα, από όπου και πήρε το όνομά του. Τα φύλλα του έχουν ελαφριά γεύση, γλυκιά και δροσερή. Συλλέγονται από το Δεκέμβριο έως τον Ιούλιο. Στην υπόλοιπη Ελλάδα και την Ευρώπη θεωρείται κατάλληλο μόνο ως ρόφημα, ενώ στην Κρητική κουζίνα προστίθεται μέσα στην ποικιλία των άγριων βρώσιμων χόρτων. Η παράδοση αναφέρεται στο φυτό αυτό ως θεραπευτικό (θεραπεύει τα ‘πέντε νεύρα’, δηλαδή τις πέντε αισθήσεις του ανθρώπου), κυρίως για τσιμπήματα εντόμων και για πληγές που αργεί η επούλωσή τους.

Αυτοφυόμενο, ποώδες φυτό, που ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδανθών. Οι αχατζίκοι είναι ζιζάνια που μαζεύονται κατά την περίοδο του χειμώνα και της άνοιξης, όταν ακόμα είναι νεαρής ηλικίας, τρυφερά. Διακρίνονται για τη χαρακτηριστική ευχάριστη γεύση τους. Το άγριο αυτό χόρτο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα με το όνομα Σκάνδιξ και είχε ευρεία χρήση στη μαγειρική λόγω της καυστικής και ευχάριστης οσμής του.

Αυτοφυόμενο, ποώδες φυτό, που ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών. Φυτρώνει σε δροσερά και σκιερά μέρη, κατά προτίμηση στις ρίζες της χαρουπιάς και μέσα στα σκίνα. Αφθονεί κυρίως στην Ανατολική Κρήτη, όπου και χρησιμοποιούνται σε μεγάλες ποσότητες οι βλαστοί και τα φύλλα του. Λόγω της ιδιαίτερης αρωματικής γεύσης του, προστίθεται συχνά στα φαγητά αντί του μαϊντανού. Το λαγουδοπαξίμαδο ή γλήχωμα το κισσόφυλλον μοιάζει με τον κισσό, όχι μόνο στην ονομασία, αλλά και στην μορφή. Οι βλαστοί του έρπουν, αλλά τα φύλλα του είναι όρθια.

Πολυετές, ποώδες φυτό, που ανήκει στην οικογένεια των βερβενιδών. Η ονομασία του είναι σύνθετη από τις λέξεις γοργός (=γρήγορος) και υγιαίνω, λόγω της ιδιότητάς του να σταματά τις αιμορραγίες. Το έγχυμά του είναι άοσμο και κάπως πικρό και χρησιμοποιείται σαν θεραυτικό βότανο για διάφορες παθήσεις. Ενώ στην Ελλάδα και την Ευρώπη θεωρείται κατάλληλο μόνο ως ρόφημα, στην Κρητική κουζίνα προστίθεται μέσα στην ποικιλία των άγριων βρώσιμων χόρτων, σε μικρή ποσότητα, όχι για την νοστιμιά του, αλλά ως φάρμακο. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αφιερώσει το φυτό στις Δρυίδες, νύμφες των δασών, πιστεύοντας ότι έχει μαγικές ιδιότητες.

Μονοετές, ποώδες φυτό, που ανήκει στην οικογένεια των Καρυοφυλλιδών. Είναι από τα πιο λεπτά και μικροκαμωμένα ζιζάνια των καλλιεργημένων εκτάσεων. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή και συλλέγονται όταν είναι πολύ μικρά, κυρίως από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο. Είναι υπόπικρα και έχουν έντονο άρωμα και γεύση. Δεν τρώγονται ποτέ όταν ανθήσουν, γιατί θεωρούνται δηλητηριώδη. Οι βοτανολόγοι του έδωσαν το όνομα ‘σειληνή’ σε ανάμνηση των Σειληνών της Διονυσιακής μυθολογίας.

Υπάρχουν διάφορα είδη Taraxacum (minimum, allepicum, bithynicum, hellenicum, megalorhizon, και ίσως και officinale) στην Κρήτη, τα οποία συλλέγονται με διαφορετικές ονομασίες κατά περιοχή. Η ονομασία “Μαρουλίδα” χρησιμοποιείται στις τέως επαρχίες Κυδωνίας και Κισσάμου του Νομού Χανίων, ενώ στην τέως επαρχία Αποκορώνου η ίδια ονομασία αναφέρεται στο ενδημικό λαχανευόμενο φυτό Petromarula pinnata L. H ονομασία “κοφτό” δίδεται στο φυτό στις περισσότερες περιοχές του Ν. Ηρακλείου.

Θεωρείται εκλεκτή τροφή. Ωμό τρώγεται πάντα με ξύδι λόγω της πικρής του γεύσης. Η αγαλατσίδα (Reichardia picroides ). Είναι η «γαλακτίτις» των βυζαντινών, η «γαλακτίδα» του Mεσαίωνα, η γαλατσίδα ή αγαλατσίδα της σημερινής Κρήτης. Παρετυμολογικά συνδέθηκε με το γάλα και συχνά την κατανάλωναν οι θηλάζουσες μητέρες, πιστεύοντας ότι τις υποβοηθούσε να «κατεβάσουν γάλα. Η γεύση της είναι υπόγλυκη.

Έρπων θάμνος με (spinosa ) ή χωρίς (inermis) αγκάθια στους βλαστούς, στην παραλιακή και ημιορεινή ζώνη σε βράχους, τοίχους ή και καλλιεργούμενα χωράφια όπου θεωρείται ” ζιζάνιο”.

Το βρίσκουμε σε βράχους και πετρώδεις τοποθεσίες της παραθαλάσσιας ζώνης

Η γνωστή μας παπαρούνα, άλλοτε (προ της ανακαλύψεως των ζιζανιοκτόνων), υπεύθυνη για το κόκκινο χαλί των αγρών μας.

Δείτε επίσης το άρθρο για τα άγρια χόρτα του Κ. Οικονομάκη.

Πηγές:

 

• Επιχειρησιακό πρόγραμμα έρευνας και τεχνολογίας (ΕΠΕΤ ΙΙ) «Μελέτη χαρακτηριστικών παραδοσιακών τροφίμων: άγρια χόρτα και παραδοσιακά χορτοπιτάκια»
• Μαρία & Ν. Ψιλλάκης, «Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα»
• Κώστας Οικονομάκης. Τα άγρια χόρτα στην Κρητική Διατροφή
• Votana.eu

Pages: 1 2