Προϊόντα φυτικής προέλευσης
Τα δημητριακά και τα προϊόντα τους, τα όσπρια και τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούσαν τη βάση της Κρητικής δίαιτας. Τα δημητριακά ήταν στην πλειοψηφία τους μη επεξεργασμένα και ολικής αλέσεως προερχόμενα από το σιτάρι και το κριθάρι. Ψωμί, παξιμάδια και χόντρος καταναλώνονταν σε μεγάλη ποσότητα. Τα κύρια όσπρια που καταναλώνονταν ήταν τα άσπρα φασόλια, τα κουκιά, τα ρεβίθια, οι φακές, η φάβα και ο αρακάς. Όσον αφορά στα λαχανικά, πάρα πολλά είδη καταναλώνονταν σε μεγάλες ποσότητες και πάντα στην εποχή τους: το σπανάκι, τα λάχανα, τα πράσινα φασόλια, τα κολοκύθια, οι ντομάτες, οι μελιτζάνες, τα πράσα, το σέλινο, τα κρεμμύδια, τα ραπάνια, τα κουνουπίδια, οι μπάμιες, οι πιπεριές, οι βρούβες, τα ραδίκια, καθώς και πάρα πολλά άγρια χόρτα των βουνών. Τα φρούτα επίσης καταναλώνονταν σε μεγάλες ποσότητες και εποχιακά: τα πορτοκάλια και τα μανταρίνια κυρίως στις παράκτιες περιοχές, τα σταφύλια, τα μήλα, τα πεπόνια, τα ρόδια, τα σύκα, τα ροδάκινα, τα βερίκοκα, τα αχλάδια, τα κυδώνια, τα δαμάσκηνα και τα κεράσια. Επίσης, καταναλώνονταν και αποξηραμένα φρούτα, κυρίως τα ξερά σύκα και οι σταφίδες.
Όλα τα παραπάνω τρόφιμα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία και πολλά αντιοξειδωτικά συστατικά, και σχετίζονται με πολλές ευεργετικές δράσεις στον οργανισμό. Η αυξημένη πρόσληψη τροφίμων φυτικής προέλευσης, όπως τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια, βοηθά στη λειτουργία του εντέρου και προστατεύει από την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου, καρκίνου, διαβήτη και παχυσαρκίας (Kushi et al. 1995;Kaline et al. 2007;Hu 2009). Τα δημητριακά ολικής άλεσης σε άτομα με διαβήτη συμβάλλουν στον καλό έλεγχο της νόσου και στη μείωση της πιθανότητας επιπλοκών (Qi & Hu 2009). Επίσης, μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας στα προϊόντα αυτά πέρα από το ότι σχετίζεται με χαμηλότερο βάρος, σχετίζεται και μικρότερη περιφέρεια μέσης, η οποία αποτελεί δείκτη καρδιαγγειακού κινδύνου (Williams et al. 2008).