Κατηγορίες Οίνων

---

Ο τόπος καλλιέργειας των αμπελιών είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος της ταυτότητας των κρασιών.

• Η τοπογραφική διαμόρφωση και η μηχανική – χημική σύσταση του εδάφους.
• Το μακρο-μεσοκλίμα που επικρατεί στην περιοχή και η από χρονιά σε χρονιά
• εξέλιξή του.
  Οι ποικιλίες αμπέλου που καλλιεργούνται και οι καλλιεργητικές τεχνικές.
• Η αμπελουργική και οινοποιητική παράδοση της περιοχής.
• Οι άνθρωποι που συντηρούν (και εξελίσσουν) την παράδοση και την  υλοποιούν.

Όλα αυτά μαζί διαμορφώνουν την έννοια του τερουάρ. Μια έννοια που εκφράζει αυθεντικότητα αλλά και τυπικότητα.
Περί την έννοια του τερουάρ έχει συγκροτηθεί όλη η ευρωπαϊκή οινική νομοθεσία και κατ’ επέκταταση και η ελληνική. Ήταν εξ άλλου οι αρχαίοι έλληνες που εισήγαγαν την έννοια της εντοπιότητας με τον Αριούσιο, τον Πράμνιο, τον Μαρώνειο, τον Θάσιο και πολλούς άλλους ονομαστούς αλλά και ονοματισμένους οίνους από συγκεκριμένες περιοχές.

Η ελληνική οινική νομοθεσία διακρίνει και θεσμοθετεί 4 κατηγορίες οίνων ως προς τη γεωγραφική προέλευση:

Οίνοι ΟΠΑΠ (Ονομασίας Προέλευσης Ανώτερης Ποιότητας)

Είναι ουσιαστικά οι ιστορικές αμπελουργικές και οινοπαραγωγικές περιοχές της χώρας. Στις περιοχές αυτές έχουν οριοθετηθεί σαφείς αμπελουργικές ζώνες. Με την εξαίρεση δύο περιοχών, οι ποικιλιακές συνθέσεις ορίζονται μόνον από ελληνικές ποικιλίες.
Οι οίνοι ΟΠΑΠ υποχρεωτικώς παράγονται σε οινοποιεία που βρίσκονται μέσα στη ζώνη. Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από τα σταφύλια που προέρχονται υποχρεωτικώς από τη ζώνη, και η οινοποίηση πρέπει να γίνεται σε οινοποιεία που έχουν τις εγκαταστάσεις τους εντός ζώνης. Η ωρίμανση σε βαρέλια, η εμφιάλωση και η αναγωγική παλαίωση μπορούν να γίνονται και σε εγκαταστάσεις εκτός ζώνης.
Οι οίνοι ΟΠΑΠ φέρουν υποχρεωτικώς στο λαιμό της φιάλης τη χαρακτηριστική ροζ ταινία.

Οίνοι ΟΠΑΠ Κρήτης

1. Αρχάνες (ΑΡ)

Η μεσαία από τις 3 ζώνες ΟΠΑΠ του ν. Ηρακλείου. Σχεδόν όλη η έκταση είναι στο δήμο Αρχανών.
Ποικιλίες: κοτσιφάλι, μαντηλάρι (μανδηλαριά).
Τύπος: ερυθρός ξηρός.

2. Δαφνές (ΔΦ)

Η δυτική από τις 3 ζώνες ΟΠΑΠ του ν. Ηρακλείου στην Κρήτη. Εκτείνεται σε τμήματα των επαρχιών Τεμένους, Μαλεβιζίου, Καινούργιου και Μονοφατσίου.
Ποικιλία: λιάτικο 100%
Τύποι: ερυθρός ξηρός
ερυθρός γλυκύς

3. Πεζά (ΠΖ)

Η ανατολική από τις 3 γειτονικές ζώνες ΟΠΑΠ του ν. Ηρακλείου. Το μεγαλύτερο τμήμα της στο δήμο Νίκου Καζαντζάκη.
Ποικιλίες: βηλάνα 100% για τους λευκούς οίνους
κοτσιφάλι 75%, μαντηλάρι (μανδηλαριά) 25% για τους ερυθρούς.
Τύποι: λευκός ξηρός
ερυθρός ξηρός

Οίνοι ΟΠΕ (Ονομασίας Προέλευσης Ελεγχόμενης)

Πρόκειται για εξ ίσου ιστορικές αμπελουργικές και καθορισμένες γεωγραφικά περιοχές στις οποίες, όπως και με τους οίνους ΟΠΑΠ, οι οίνοι ΟΠΕ παράγονται από οινοποιεία μέσα στη ζώνη (με τη διευκρίνηση που υπάρχει παραπάνω στους οίνους ΟΠΑΠ).
Υπάρχουν, όμως, και σαφείς διαφορές ως προς τους οίνους ΟΠΑΠ.
Κατ’ αρχάς, πρόκειται αποκλειστικώς για γλυκείς οίνους που παράγονται με δύο τρόπους. Ο ένας είναι με προσθήκη αλκοόλ οινικής προέλευσης (ενισχυμένοι οίνοι). Ένας τέτοιος οίνος χαρακτηρίζεται ως «φυσικός γλυκύς». Ο άλλος τρόπος είναι με τη συμπύκνωση του σταφυλιού με διάφορες φυσικές τεχνικές (υπερ-ωρίμανση, λιάσιμο, αερισμός). Ένας τέτοιος οίνος χαρακτηρίζεται ως «φυσικώς γλυκύς», ενώ αν έχει γίνει λιάσιμο των σταφυλιών μπορεί να λέγεται και «λιαστός». Είναι η χρήση του αλκοόλ που κάνει αυτούς τους οίνους ελεγχόμενους.
Μια άλλη μεγάλη διαφορά ως προς τους οίνους ΟΠΑΠ είναι το εύρος των ποικιλιών, που στους οίνους ΟΠΕ περιορίζονται στο μοσχάτο για τους λευκούς και τη μαυροδάφνη (μαζί με κορινθιακή σταφίδα) για τους ερυθρούς.
Οι οίνοι ΟΠΕ φέρουν υποχρεωτικώς στο λαιμό της φιάλης τη χαρακτηριστική μπλε ταινία.

Τοπικοί Οίνοι

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή και ελληνική οινική νομοθεσία οι τοπικοί οίνοι είναι υποκατηγορία των επιτραπέζιων. Θεσπίστηκαν για να ενισχυθούν οι έννοιες της αυθεντικότητας και της τυπικότητας και εξ’ αρχής είχαν το δικαίωμα αναγραφής της χρονιάς της εσοδείας και της ποικιλιακής σύνθεσης.
Οι τοπικοί οίνοι τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναπτυχθεί πολύ. Αυτός είναι και ο λόγος που τους κατατάσσουμε εδώ σε ξεχωριστή κατηγορία.
Κατ’ αντιστοιχία με τους οίνους ΟΠΑΠ – ΟΠΕ καθορίζονται τόσο γεωγραφικά όρια όσο και ποικιλιακές συνθέσεις. Αρχικώς καθορίζονταν και τύποι οίνων αλλά με την απόφαση του 1999, που ισχύει, τώρα υπάρχει ελευθερία ως προς αυτό.

Σύμφωνα με την ελληνική οινική νομοθεσία, διακρίνονται 3 επιμέρους κατηγορίες τοπικών οίνων:

Τοπικοί οίνοι Περιφερειών:

Είναι η ευρύτερη κατηγορία. Από τις 9 αμπελουργικές περιφέρειες της χώρας τοπικό οίνο έχουν οι 8. Μόνο τα νησιά του Ιονίου δεν έχουν αν και σχετικό αίτημα εκκρεμεί από καιρό. Κατά κανόνα θεσπίζονται λευκοί, ροζέ και ερυθροί οίνοι και αντιστοίχως ξηροί, ημίξηροι, ημίγλυκοι.
Τα σταφύλια πρέπει να προέρχονται από ζώνη(ες) ΟΠΑΠ ή/και περιοχή(ές) τοπικών οίνων της περιφέρειας και μπορούν να οινοποιούνται οπουδήποτε μέσα στα όριά της.

Κρητικός Τοπικός Οίνος

Στην αμπελουργική περιφέρεια Κρήτης.
Τύποι: λευκός, ροζέ, ερυθρός – ξηρός, ημίξηρος, ημίγλυκος.
Είναι η πλέον αξιοποιημένη ένδειξη από παραγωγούς εντός περιφέρειας. Οι εκτός Κρήτης παραγωγοί που χρησιμοποιούν την ένδειξη είναι λίγοι.

Τοπικοί οίνοι Νομών:

Η αμέσως επόμενη κατηγορία όπου τα γεωγραφικά όρια περιορίζονται στα όρια ενός συγκεκριμένου νομού και ενίοτε σε τμήμα του. Τα σταφύλια πρέπει να προέρχονται από τα όρια αυτά και η οινοποίησή τους να γίνεται εκεί. Όμως, δικαίωμα παραγωγής έχουν και τα οινοποιεία που βρίσκονται στους όμορους νομούς.
Οι ποικιλιακές συνθέσεις είναι, κατά κανόνα, πιο αυστηρές και αυτός είναι ένας λόγος που ενίοτε αναγκάζει τους παραγωγούς να χρησιμοποιούν την παραπάνω ευρύτερη ένδειξη της περιφέρειας. Ομοίως, πιο περιορισμένοι είναι οι τύποι οίνων που μπορούν να παραχθούν.
Έχουν θεσμοθετηθεί τοπικοί οίνοι επιπέδου νομού σε 28 από τους 51 (αμπελουργικούς) νομούς της χώρας.
Ως προς τις αμπελουργικές περιφέρειες είναι: Θράκη 0/3, Μακεδονία 11/13, Θεσσαλία 2/4, Ήπειρος 1/4, Ιόνιο 2/4, Στερεά Ελλάδα 1/7, Πελοπόννησος 7/7, Αιγαίο 2/5, Κρήτη 2/4.

Pages: 1 2